Estetički monisti dozvoljavaju da vizuelna prisutnost na njih utiče direktno, bez transcendirajućih ideja i asocijacija, dok estetički dualisti naglašavaju ideje i asocijacije na račun forme. Ciljevi estetički monizma zadovoljeni su najpotpunijim opisom vizuelne prisutnosti koji kritičar može ponuditi, kao i vizuelnog iskustva koje ono nudi. Estetički dualisti tragaju za znakovima, tako da se njihova analiza odvaja od vizuelnog prisustva. Oni se ne zadovoljavaju sa egzistencijalnom činjenicom vizuelnog prisustva, već pokušavaju da otkriju teleologiju koje ustvari nema. Estetički dualizam zavodi manje vizuelno nastrojene kritičare u iscrpne historijske, literarne, psihološke, simboličke i druge oblasti. A što se diskusija više udaljava od objekta, povratak prema vizuelnom prisustvu postaje sve teži.
Klement od Aleksandrije, veliki kršćanski filozof drugog stoljeća, prepoznavao je estetski kvalitet slike, ujedno negirajući njihovu simboličku vrijednost. „Parijski kamen je prekrasan, ali on ipak nije Posejdon. Slonovača je prelijepa, ali ona ipak nije olimpijski Zeus… neka umjetnost primi svoju mjeru pohvale, ali neka ne zavrava pretvarajući se da je istina.“ Romaneksna alegorija Sudnjeg dana, puna đavola koji grabe duše, strašnih groteska i spašenih koji sviraju srednjovjekovne instrumente, ne govori nam ništa o budućem životu, ali mnogo toga o intenzivnim oblicima, rotirajućim pokretima i ekstatičnim izrazima koje su stvorili ovi anonimni umjetnici. Po istom principu, ploče Sistinske kapele nam ne govore ništa o porijeklu čovjeka, zemlje, ili kozmosa, ali mnogo toga o Mikelanđelovim skulpturama. Istine umjetnosti su istine oblika. Prema Herbertu Readu, „cjelokupna funkcija umjetnosti je katarzična, a ne didaktična.“
U prirodi je kreativnog čina da budi osjećaje kojih umjetnik nije bio svjestan prije nego što je započeo djelo. Estetsko otkrivenje nečeg novog stoga se ne treba posmatrati kao novi simbol za nešto staro, ili stari simbol za nešto novo, već jednostavno kao originalno vizuelno prisustvo. Također je aksiomatično da simbol mora biti poznat da bi bio prepoznat. Nadalje, nova stvarnost ne može biti simbolična u uobičajenom smislu te riječi, jer simbol uvujek ukazuje na nešto što je prethodno postojalo, bila to ideja, oblik ili predmet. Iz toga se može zaključiti da vizuelna prisustva ne simboliziraju već se jednostavno suočavaju sa posmatračem. Oblici nisu simbolični, ali to mogu naknadno postati kroz komplikovan psihološki proces koji još uvijek nije dovoljno istražen. Zanimljivo je da je jednako teško vidjeti oblik u reprezentacionoj umjetnosti kao i simbol u apstraktnoj umjetnosti. Unutar estetskog monizma, sve aluzije su iluzije.
Peter Fingesten, The Eclipse of Symbolism, University of South Carolina Press, 1970.